🐂 Edat Bağlaç Zarf Zamir Sıfat

SınıfTürkçe Sıfat-Edat-Bağlaç-Zamir Konu Anlatımı – Alonot.com 9. Sınıf Türkçe Sıfat-Edat-Bağlaç-Zamir Konu Anlatımı Yükleniyor Dosya görünmüyor mu? Yenile | Yeni Pencerede Aç DOSYAYI İNDİR İlgili Kategoriler 9.Sınıf Edebiyat Ders Notları Benzer Yazılar 9.Sınıf Türkçe Fiiller Konu Anlatımı 9.Sınıf Türkçe Dilin İşlevleri Konu Anlatımı Edat olarak kullanıldığı zaman cümleye "sadece, tek, yalnızca, ancak" anlamları katar: Beni bu dertten yalnız sen kurtarabilirsin. Uyarılar "Yalnız" sözcüğü edat dışında isim, sıfat, zarf ve bağlaç olarak da kullanılabilir: 2) Sıfat (Önad) 3) Zamir (Adıl) 4) Zarf (Belirteç) 5) Edat (İlgeç) 6) Bağlaç 7) Ünlem B)FİİLLER (Eylemler) 1)Adlar: Varlıkları ya da kavramları karşılayan,onları tanımamızı sağlayan sözcüklere “ad” denir.Bir kelimeye -mek, -mak ya da -ma, -me olumsuzluk ekini getiremiyorsak o kelime addır. Sınıf edat, bağlaç, ünlem konu anlatımı I dinledebiyat. Edat Edat veya ilgeç, farklı tür ve görevdeki sözcükler ve kavramlar arasında anlam ilgisi kurmaya yarayan dil bilgisi öğesidir.Edatların tek başlarına anlamları yoktur; ancak diğer sözcüklerle birlikte, cümle içinde görev kazanırlar. Cevap İçinde İsim Sıfat Zamir Edat Bağlaç Ve Ünlem Türünden Kısa Bir Olay Yazısı. Aşağıda uygun sözcük türleri yay ayraç içinde verilmiştir. Burak henüz dokuz (sıfat) yaşında bir (sıfat)çocuktu. İlkokul dördüncü sınıfa gidiyordu. Ailesiyle ( edat) beraber Niğde ‘nin merkeze yakın yerinde ikamet ediyordu Edatveya ilgeç; farklı tür ve görevdeki sözcük ve kavramlar arasında anlam ilişkisi kurmaya yarayan yardımcı sözcüklerdir. Bir edatın anlam kazanabilmesi için bir cümle içerisinde kullanılması gerekir. Tek başına bir anlam ifade etmez. Edatlar cümle içerisindeki isim, sıfat ve zamirlerle bir edat grubu oluşturabilir. Bu bakımdan isim ve fiil gibi sözcüklere asıl Yalnız” kelimesi isim, sıfat, zarf bağlaç ve edat olarak kullanılabilen bir kelimedir. Bu yüzden dikkatle incelenmelidir. > “Yalnız” kelimesi, yerine “sadece” sözcüğünü getirebildiğimiz durumlarda edattır. > “Yalnız” kelimesi, yerine “ama, fakat” sözcüğünü getirebiliyorsak bağlaçtır. Not Edat olarak kullanılan ve zarf yapan “ile”den farklıdır. Mehmet ile Ali sinemaya gittiler. (bağlaç) Mehmet, Ali’yle sinemaya gitti. (edat) Mehmet heyecanla yerinden kalktı. (edat) b. Eşdeğerlik Bağlaçları “ya da, veya, yahut, veyahut” bağlacı: Pronom: zamir Adjektiv: sıfat Adverb: zarf Präposition: Edat Konjuktion: bağlaç zaman: 12:06. Bunu E-postayla Gönder BlogThis! Twitter'da Payla TürkçeDil Bilgisi Genel Tekrar: ad, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç, fiil, fiilimsi, cümle ögeleri, fiil çatısı, cümle türleri, ses bilgisi, yazım 2- “beri” kelimesi ad, sıfat, zarf da olabilir. Bu durumda edat değildir. Örnek: Beride bir adam duruyor. Beri taraf oldukça dikenli. Biraz beri gel. “YALNIZ” İsim, sıfat, zarf ve bağlaç olarak kullanılabilen bu kelime “sadece, bir tek” anlamına gelmek şartıyla edat (bilgi yelpazesi.net) olarak da kullanılabilir. Bu Sadece” anlamı içerdiğinde edat olur. Ayrıca isim, belgisiz sıfat, sayı sıfatı, bağlaç ve zarf da olabilir. e. Karşı “-e karşı” biçiminde kullanılırsa edat olur. Bundan başka isim, sıfat ve zarf da olur. f. Başka “-den başka” biçiminde kullanılırsa edat olur. Bazen isim, sıfat, zarf ve zamir de olabilir. g CCKtS. Anasayfa Galeri Edebiyat Edat nedir? Edat çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Edat ile bağlaç arasındaki fark nedir? Edat veya diğer adıyla ilgeç, tek başına anlamı olmayan kendinden önce gelen kelimeyle ilgi kurabilen sözcüklerdir. Cümlede farklı anlamlar kazanabilen edatlar, dil bilgisinin en temel konuları arasında yer alır. Peki, öğrencilerin en çok karıştırdığı konular arasında yer alan edat nedir? Edatın özellikleri ve türleri nelerdir? Edat ile bağlaç arasındaki fark nedir? İşte edat örnekleri… Giriş Tarihi 1728 Güncelleme Tarihi 1731 🔶Tek başlarına bir anlam taşımayan, kendisinden önceki kelimeyle ilgi kurarak cümle içinde anlam kazanan sözcüklere edat ilgeç denir. 🔶Edat, dil bilgisi kapsamında ele alınan ve öğretilen bir konudur. Dilimizde edat olarak görev yapan pek çok sözcük bulunmaktadır. 🔶 Dilimizde "gibi, kadar, ile, için, dolayı, ötürü, yalnız, ancak, tek, üzere, sanki, -e doğru, -e karşı…" en çok kullanılan edatlardandır. Şiir türleri nelerdir? Şiir türü örnekleri 2 13 EDATLARIN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? 🔶Edatlar, yalnızken bir anlam ifade etmeyen ancak cümlede kullanıldığında önceki kelime ile bağ kurabilen bir yapıya sahiptir. 🔶Edatlar, anlam ifade etme konusunun dışında da pek çok özelliğe sahiptir. 🔶Bazı kaynaklarda ünlemler ve bağlaçlar da edat kabul edilir. 🔶Edatlar eklendikleri ad, sıfat, zamir gibi ad soylu kelime veya kelime grupları ile bir söz öbeği oluşturur; bu cümlede adlardan önce gelirse sıfat, sıfat ve fiillerden önce gelirse zarf görevi yapar. 🔶Tek başlarına iken isim, sıfat, zarf, bağlaç olarak kullanılabilir. Bu durumda edat olmaktan çıkar. Bu kelimelerin türünü belirlemek için cümlede kazandıkları anlamlara bakmak gerekir. 🔶Edatlar sözcük arasında benzerlik, neden, amaç, yön, araç gibi anlam ilgileri kurarlar. 3 13 EDAT TÜRLERİ VE ÇEŞİTLERİ NELERDİR? 🔶Edatların cümle içinde kurdukları anlam ilişkileri geçicidir. Bunlar benzerlik, beraberlik, araç, başkalık, miktar, sebep, zaman, mekân, yön gösterme vb. ilişkilerdir. 📌İle edatı Araç, birliktelik, neden veya durum anlamı kazandırır. 📌 Gibi edatı Benzetme, tahmin, olasılık veya hemen yapılma anlamları katar. 📌 İçin edatı Amaç ve neden sebep başta olmak üzere çeşitli anlam ilgileri kurar. 📌 Üzere edatı Genellikle "için" edatının yerini tutar ve çeşitli anlam ilgileri kurar. 📌 Diye edatı Amaç ve neden sebep anlamı katar. 📌 Kadar edatı Karşılaştırma yoluyla eşitlik, benzerlik, yaklaşıklık gibi ilgiler kurar. 📌 Ancak edatı Sadece, en fazla, en erken, olsa olsa" gibi anlamlar katar. 📌 Doğru edatı "-e doğru" şeklinde kullanıldığında edat olur, yönelme bildirir. 📌 Başka edatı "-den başka" şeklinde kullanıldığında edat olur, "dışında, hariç" anlamı katar. Nazım biçimi nedir, özellikleri nelerdir? 📌Başka, gayrı, özge gibi başkalık bildiren edatlardır. Örnekler ➡Senden gayrı kimsem yok. ➡Yardım istemekten başka çaremiz kalmadı. ➡Senden başka arkadaşım yok. ➡Artık kaçmaktan başka çaremiz kalmadı. 📌Gibi benzerlik bildiren edattır. Örnekler ➡Yorgunluktan yatağa bavul gibi düştüm.benzerlik ➡Ben senin gibi iyi birini görmedim. karşılaştırma ➡ Zengin biri gibi parasını harcıyor. benzetme ➡Yola çıktığı gibi eve varmış. acelecilik ➡ Saat dört gibi görüştük. zaman ilgisi ➡Dağ gibi adam ne hallere düştü Zamirpronoun İÇİNDEKİLERZamir pronounKişi zamirlerigünlük konuşmalardaBe’ olmak sonrası olmakKarşılaştırma cümlelerinde ;İyelik zamirleri-İyelik sıfatları Possesive pronouns-adjectivesDönüşlü zamirler Reflexive pronounsİşaret zamirleri/sıfatları demonstrative pronouns/adjectivesBelgisiz zamirler indefinite pronounsElse İngilizce zamir pronouns nedir?..Bir isim grubunun ya da ismin yerine kullanılan sözcüktür ve da, aynı bizdeki gibi kullanılır ve çeşitleri vardır. Zamir tek başına kullanılabilir. Fakat zamir niteleyici sözcük belirteç ,zarf ’ ile karıştırılabilir. Aralarındaki fark nedir? Nasıl ayırt edeceğiz. ZamirBelirteçbazı özel durumlar hariç isim,zamirden sonra kullanılmaz. Tek başlarına sonra isim gelmesi gerekir. Tek başlarına kullanılmazlar. Biraz süt drink some milk. Burda Some + isim olduğundan BELİRTEÇ Biraz want some. Tek başına kullanıldı. ZAMİR Zamirlerin çeşitleri; kişi zamirleri iyelik sıfat,zamirleriişaret sıfat,zamirleridönüşlü zamirlerBelgisiz zamirler Kişi zamirleri Kişi zamirleri ikiye ayrılır. Özne zamirleriSubject pronouns Özne zamirleri , bildiğimiz gibi özne yerine geçer. Günlük konuşmalarda bazen bu özne zamirlerini koymadan konuşuruz. Yani konuşmalarımızda ben bunu yaptım,ben bunu içtim.. gibi illa da ben kullanmayız. Ne deriz?.. BenICümlenin hertarafında,büyük harfle de 2. Çoğul şahıs olarak erkek şahısOSheshe dişi şahısOİtit bir şey, yer , nitelik…kim olduğunu ve cinsiyetini bilmediğimiz insan,hayvan..için anlamı herhangi bir kimse’ anlamında da de 2. Çoğul şahıs olarak cansız ayırt etmeden , çoğul olan herşey için kullanılır. Ben bunu aldım. I bought this. You are fat. Sen şişmansın. She is a teacher. O bir öğretmendir. Nesne zamirleriObject pronouns Nesne zamirleri gene ismin yerine kullanılır ama bu sefer özne yerine, nesne durumundaki isimlerin yerine kullanılır. Özne zamirlerNesne zamirlerIyouhe,she,itweyoutheyMe – beniyou – senihim,her,it – onuus – biziyou – sizithem – onları Dolaylı ve dolaysız nesne olarak ikiye ayrılır. günlük konuşmalarda Nesne zamirlerini yutuyoruz. Nasıl..? them em , him im , her er olarak them,al onları, normal kullanımı Take’em , Al onları, günlük konuşma… Be’ olmak sonrası olmak Olmak fiili be’ sonrasında özne zamirlerinin yerine kullanılır. who is it! kim o!it is me. O closed this window? Bu pencereyi kim kapattı?me! … ben! Karşılaştırma cümlelerinde ; As ,than edat olarak-kadar onlar senin kadar are as busy as you. o senin kadar is as clever as you. As ,than bağlaç olarakdaha o senden daha akıllıhe is clever than you are you are yani than den sonra cümle olmalı İyelik zamirleri-İyelik sıfatlarıPossesive pronouns–adjectives İyelik sıfatlarıİyelik zamirlerimyyourhisheritsone’souryourtheirmine – benimkiyours – seninkihis – onunkihers – onunkiİts – onunki–ours – bizimkiyours – sizinkitheirs – onlarınki iyelik zamirleriöncesinde belirteç , tanım edatları belirtir. Kimin? Sorusuna cevap isim kullanılmazsonrasında s kullanılmaz. Sadece one’s da kullanılabilirthis is a guitar of my own. bu benim kendi gitarımOf+ iyelik zamiri bir friend of sıfatlarıiyelik Sorusuna cevap ve one’s zamir olarak kullanılmazown eklenerek vurgu own guitar. kendi gitarım. İts ve it’s bazen karıştırılıyor. Karıştırmayın. Bir tanesi iyelik sıfatı its. bir tanesi it is kalıbının kısaltılmış hali. İt is it’s my pen. Bu benim kalemim. Bu benim is my car. This is hers. Bu onunkidir. Dönüşlü zamirlerReflexive pronouns İngilizce zamir pronouns ..Dönüşlü zamirin anlamı ..yapılan eylemden anlatan kişinin etkilenmesi. Daima fiilden sonra kullanılır. iyelik zamiri + self/selvesNesne zamirleri + self tekilçoğulmy+self = myselfyour + self = yourselfhim + self = himselfher + self = herselfit + self = itselfoneselfOurselvesyourselvesthemselvesthemselvesthemselvesthemselves Dönüşlü zamirlerle kullanılan birkaç fiill… blameprideavailenjoyedamusekillpreparesatisfyteachblamecutdryhelphurtintroducepaymakeconvincedenyencouragebringbuygetgiveleavelendowepassplayrefusereadsingsendshowbehavegeçişsizsuçlamakgurur duymakfaydalanmakeğlenmekeğlendirmeköldürmekHazırlamaktatmin etmeköğretmeksuçlamakkesmekkurumakYardım etmekcanını yakmaktakdim etmeködemekYapmakikna etmekreddetmekteşvik etmekgetirmeksatın almakalmakvermekayrılmaködünç vermekborçlu olmakgeçmekOynamakReddetmekokumakşarkı söylemekgöndermekgöstermekdavranmak Kullanılmayanlar get up , wake up , stand up.. She killed herself because she had no money. Parası olmadığı için kendini öldürdü. Kendilerine bakabilirler. they can look after themselves.edatlardan sonra kullanılımı Oğlum kendi kendine boy swims by himself. By+dönüşlü zamir anlamı kimse yardım etmeden yapması’ Vurgu yapmak için isim ve zamirlerden sonra kullanımı. Ben kendim hep saat 7’de myself always wake up at 700. Cümlenin sonundaKendisi is clever himself. İşaret zamirleri/sıfatları demonstrative pronouns/adjectives İngilizce zamir pronouns çeşitlerinden işaret zamirleri aynı zamanda işaret sıfatlarıdır. Sadece kullanımları farklıdır. this..these..that…those TekilThis – Bu yakınThat – şu uzakÇoğulThese – bunlarThose – şunlar This is a bag. Bu bir çanta.işaret zamiri This book is blue.işaret sıfatı.Bu çanta mavidir. These are bags. Bunlar çantalar.işaret zamiri These bags are green. Bu çantalar yeşildir.işaret sıfatı That is a house. UzakŞu bir ev. That house is yellow. Şu ev sarıdır. Those are pencils. UzakŞunlar kalemlerdir. Those pencils are pink. Şu kalemler pembedir. Belgisiz zamirlerindefinite pronouns Belgisiz zamirler isimlerin yerine kullanılır. Birden fazla ismin de yerini tutabilir ya da yerini tuttuğu belli değildir. Yani neye , kime işaret edildiği belli değildir. Body ve one anlam bakımından aynılar. No one ayrı yazılır…ötekileri bir kelime şeklinde yazılır. thing ..ile birleşenler dışındakiler bir kişi hakkındadır. where..ile birleşirlerse bileşik zarfları oluştururlar. onebodythingsomeSomeoneSomebodySomethingbazıbirisibirisibirşeyanyAnyoneAnybodyAnythingherhangiherhangi biriherhangi biriherhangi bir şeynoNo oneNobodyNothingHiçHiç kimseHiç kimseHiçbir şeyeveryEveryoneEverybodyEverythingHerherkesherkesher şey Olumlu cümle Yakınınızda birini gördü. She saw someone near you. Yakınınızda hiç kimse see no one near you. olumsuz cümle Yakınınızda kimseyi didn’t see anyone near you. soru cümlesi Yakınında bir şey var mı?is there something near you? Yakınınızda herhangi biri var mı?is there anybody near you? Else Başka’ anlamındaki else de belgisiz zamir olarak kullanılır. başka biri var mı?are there someone else? SoruB Sifat-Edat - İsim - Zarf C Sifat - Zarf-Zamir - Edat D Zarf - Bağlaç - İsim - Sıfat E İsim - Bağlaç - Zamir - Zarf 45. AşaB Sifat-Edat - İsim - Zarf C Sifat - Zarf-Zamir - Edat D Zarf - Bağlaç - İsim - Sıfat E İsim - Bağlaç - Zamir - Zarf 45. Aşağıdaki cümlelerin hangisi noktalama ve yazım bakımından doğrudur? m A Öğretmenimiz bize "Çocuklar oyun hakkınız ama, çalışmakta görevinizdir derdi.". B Öğretmenimiz bize, çocuklar, oyun hakkınız, ama çalışmakta görevinizdir, derdi, C Öğretmenimiz "Bize çocuklar, oyun hakkınız, ama çalışmak da görevinizdir derdi." D Öğretmenimiz bize; "Çocuklar, oyun hakkınız, ama çalışmak da görevinizdir." derdi. E Öğretmenimiz bize, çocuklar Oyun hakkınız ama çalışmak ta görevinizdir, derdi. 46. Aşağıdakilerden hangisi, imla ve noktalama A ! !.. B ... . C ... ! D E !. 1 Azıcık esinti bir İstanbul gün Tophane-i Amin yol alıyorum. R Michelangelo zamanda, aynı 49. Bu parçac aşağıdakileri verilmiştir? A Zarf-Ed- B Sifat-Ec C Sifat-Za D Zarf - B E İsim-B İsim İsimler veya adlar; özel-genel cins, canlı-cansız, somut-soyut tüm varlık, kavram ve olayları karşılayan sözcükler. Sıfat, zarf, zamir gibi sözcük grupları isim soylu sözcükler olarak kabul edilir. Türkçede isimler genel olarak kabul edilen dört farklı şekilde sınıflandırılırlar Oluşlarına maddelerine göre Verilişlerine göre Sözcük yapısına göre Sayılarına göre Varlıkların oluşlarına göre isimler Varlıkların oluşlarına göre isimler iki ayrı ana grupta incelenirler; bunlar soyut ve somut isimdir. Soyut isim Soyut isimler veya mana isimleri klasik tanımla beş duyu organlarıyla algılanamayan, zihinsel veya somut olarak ispatı mümkün olmayan kavramları karşılayan isimlerdir. Sevgi, saygı, inanç, korku, yiğitlik, cesaret, sevinç, aşk gibi. Somut isim Beş duyudan herhangi biriyle algılayabildiğimiz, kavrayabildiğimiz varlık ve kavramların isimleridir. Yani somut varlıkları karşılayan isimlere somut isimler denir. Bu isimler, herkes tarafından görülen, bilinen, hissedilen, cismi olan, varlığı kişiden kişiye değişmeyen varlıkları karşılarlar. Su, toprak, ağaç, ses, televizyon, rüzgâr, sarı, mavi, duman, koku gibi. Varlıkların verilişlerine göre isimler Varlıkların verilişlerine göre isimler iki farklı grupta incelenirler; bunlar özel ve cins isimlerdir. Özel İsim Sadece tek bir varlığı karşılayan sözcüklere özel isim denir. Pamuk, Tekir,Deniz,Ankara,Karadeniz,Merve,Furkan,Nesil vb. Cins İsim Cins isimler, aynı cinsten olan varlık,kavram veya olguların birini, bir bölümünü veya tamamını karşılayan isimlerdir. Odun, ağaç,kereste, masa, saat gibi. Cins isimler özel isimlerin aksine; çoğu kişinin aklında aynı görüntüyü imaj canlandırır; Örneğin Merve ismi Merve adında birini tanımayan bir kişi için anlam ifade etmezken, koyun ifadesi çoğu kişinin zihninde aynı varlığa karşılık gelir. Bu anlamda cins isimler daha genel bir anlam belirtirler. Cins isimlerin görevleri; Canlıların genel tanımlarını karşılar; İnsan, kuş, sürüngen, amip, Eşyaların tanımlarını karşılar; Masa, sandalye Mekân ve yön tanımlarını karşılar; Oda, sınıf, kuzey, odunluk, sol Sayıların tanımlarını karşılar; On, yedi, otuz Akrabalık adı olur; Teyze, nine, amca gibi Mana isimlerinin hepsi bu kapsama girer; saygı, ihtiras, cesaret Yapılarına göre adlar Yapılarına göre isimler üç ayrı grupta incelenir; Basit İsim, Türemiş İsim, Birleşik İsim Basit isim Yapı olarak kök hâlinde bulunan isimlere Basit İsim denir. Un, sıra, kına, ağaç, saat gibi. Türemiş ad Yapım eki almış isimlere Türemiş İsim denir. seçim, uçak, tuzluk, oduncu, vb. Birleşik isim Birden fazla ismin birleşip kalıplaşması ve yeni anlam kazanmasıyla oluşan isimlerdir Pamuk+kale, açık+göz, kuş+burnu, kara+fatma, ana+yasa, uyur+gezer, can+kurtaran, beşi+bir+yerde, hanım+eli, beş+parmak+otu Varlıkların sayılarına göre isimler Tekil isim İsimlerin -ler, -lar çoğul eki almamış halidir. Yalın hal de denir Çoğul isim İsimlerin ünlü uyumuna göre -ler, -lar çoğul eki almasıyla yapılır bulut+lar, keçi+ler, melek+ler, Ali+ler,çocuk+lar,insan+lar Topluluk ismi Biçim bakımından tekil göründüğü halde çokluk ya da topluluk anlamı veren adlardır. Ordu, alay, sürü, kurultay, meclis, takım,aile,grup kelimelerdiler Türkçede fiil Vikipedi, özgür ansiklopedi Atla kullan, ara Oluş Fiilleri Adından da anlaşılabileceği gibi, belli bir zamana bağlı olarak, hiç kimsenin etkisi olmadan, zaman içinde, kendiliğinden oluşan olayları anlatan fiiller, oluş fiilleridir. Zamanla meydana gelen olayları anlatırlar. Aynı zamanda oluş fiilleri nesne de almazlar. Örnek İnsanlar, gün geçtikçe yaşlanıyorlar. Onu yaşlanmak ifadesi olmuyor. Yani nesne almamış ve eylemin gerçekleşmesi zaman içersinde kendiliğinden olmuştur. İş Kılış Fiilleri Kılış fiilerine yani iş fiillerine ne, neyi, kimi soruları sorulur eğer bu sorulara cevap verirse kılış fiilidir ama cevap vermezse ya durum ya da oluş fiilidir. Bu fiillerin gerçekleşebilmesi için bir nesneye ihtiyaç vardır. Yani bir nesneye bağlı olarak yapılan hareketleri anlatan fiiller iş fiilleridir. İş fiilleri ile durum fiillerini karıştırmamak için, "onu" kelimesi kullanılır. Bu kelime, Türkçe'deki canlı veya cansız, tüm varlık ya da nesnelerin yerine kullanılabilir. Örnek Şanlıurfa gezisinde Balıklıgöl'ü gördük. Durum Fiilleri Bu fiillerde belirtilen eylemi yapabilmek için bir nesneye ihtiyaç duyulmaz. Yani durum fiilleri, nesneye ihtiyaç duymayan fiillerdirler. Bunun yanı sıra gerçekleştirilen eylem öznenin üzerinde gerçekleşir ve işin gerçekleşmesinde öznenin bir etkisi vardır. Durum fiillerini bulabilmek için fiilin önüne "onu" kelimesi getirilir. Eğer anlamsız oluyorsa o fiil durum fiilidir. Örnek Dün gece çok fazla uyudum. nesne almamıştır ve belirtilen eylem öznenin üstünde gerçekleşmiştir. Fiillere Gelen Kip Ekleri Haber kipleri Bildirme Zaman anlamı kipleri için, oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir. Bunlara bildirme kipleri de denir. Görülen Bilinen Geçmiş Zaman Kipi Geçmişte meydana gelen, öznenin de gördüğü olaylar anlatılırken görülen bilinen geçmiş zaman kullanılır. Görülen geçmiş zaman eki fiil kök ve gövdelerine büyük ünlü uyumu kuralı ve ünsüz benzeşmesi kuralına bağlı olarak -dı,-di,-du,-dü,-tı,-ti,-tu,-tü şeklinde eklenir. Fiil kök ya da gövdesi + -dı,-di,-du,-dü,-tı,-ti,-tu,-tü gör - dü - m gör - dü - n gör - dü - X gör - dü - k gör - dü - nüz gör - dü - ler Duyulan Öğrenilen Geçmiş Zaman Kipi Geçmişte olup da, ilgili öznenin göremediği, başkalarından duyarak veya okuyarak öğrendiği olayları anlatmak için kullanılır. Duyulan geçmiş zaman eki, fiil kök ya da gövdelerine "-mış,-miş,-muş,-müş" şeklinde bağlanır. Fiil kök ya da gövdesi + -mış,-miş,-muş,-müş Atatürk, Samsun'a çıkmış. → Atatürk'ün Samsun'a çıktığı, bir yerden öğrenilerek anlatılıyor. Bu sebeple öğrenilen geçmiş zaman kullanılır. Gelecek Zaman Kipi Henüz gerçekleşmemiş, fakat sözün söylendiği andan sonra gerçekleşeceği düşünülen durumları anlatırken gelecek zaman ekini zaman ekinden sonra, ünlü harfle başlayan bir ek geldiğinde, "-k" harfi "g" veya "ğ"'ye dönüşür. Buna ünsüz yumuşaması denir. Yani "-ecek, -acak", "-acağ, -eceğ" şekline dönüşür. Fiil kök ya da gövdesi + -ecek, -acak Koşacağım Ben, Vikipedi'ye madde yazacağım. Şimdiki Zaman Kipi Hareketin yapıldığı an ile, aktarıldığı an aynı ise, şimdiki zaman eki kullanılır. "-yor" ekinde bulunan -y harfi, ünlü daralması olayına yol açar. -y harfinin önüne gelen -a, -e geniş ünlüleri -y harfi nedeniyle daralmaya uğrar ve -ı, -i, -u, -ü'ye dönüşür. Buna ünlü daralması olayı denir. Taşla'yor → Taşlıyor Geniş Zaman Kipi Geçmişte yapılmış olan, an itibariyle yapılıyor olan ve gelecekte de yapılması düşünülen hareketleri anlatabilmek için geniş zaman kullanılır. Geniş zaman eki, fiil kök ya da gövdelerine "r,-ar,-er" şeklinde eklenir. Bazen geniş zaman eki "-ır,-ir,-ur,-ür" karşımıza çıkar. Aslında buradaki "-ı,-i,-u,-ü" ünlüleri kaynaştırma harfidir. Fiil kök ya da gövdesi + -r,-ar,-er Dilek Kipleri Zaman anlamı vermezler.-sa, -se'dirBir eylemin yapılması ya da bir oluşun harekatının bildirimi anlatan kiplerdir. Dörde ayrılır. Gereklilik Kipi Eyleme -meli/ -malı eklerinden birini getirmek suretiyle yapılır. Zorunluluk, kural ve olasılıkları anlatır. Haftada bir kitap okumalıyım. Onu bulmalısın. Sınavdan iyi not almalıyım. Sınava iyi çalışmalıyım. İstek Kipi Bir iş, oluş veya hareketin yapılmasının, olmasının istendiğini belirten kiptir. Ekleri ses uyumuna göre "-e, -a" dır. Şimdi affını yazayım. Şu konuyu öğreneyim. Buradaki e harfi istek kipidir. öğren-e-yim öğren-e-sin öğren öğren-e-lim öğren-e-siniz öğren-e-ler Fiile gelen -sa,-seekleri ile yapılmasını koşula bağlı olarak eylemin bağlı olduğu durumlarda kullanılır. Şart Kipi Fiili şarta ve dileke bağlayan kiptir. Şart kipini alan fiil yalnız başına bir anlam ifade etmez. Temel cümledeki yargının gerçekleşmesini şarta bağlayan yardımcı bir öğedir. İki anlamda kullanılır. Fiile -sa, -se ekleri getirilerek yapılır. Eğer, biraz çalışsa derslerden iyi not alacak Emir Kipi Bir iş, oluş veya hareketin olmasını, yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır. Eki yoktur. Bir bardak su ver. Kapıyı kapat. Zarf dilbilgisi Örnekler Yarın gideceğiz. Yukarı taşıdım. Koşa koşa geldi. Büyük düşünmek gerekir. Beş dakika bekledim. Neden sen de gitmiyorsun? Çok çalışıyorsun. Zarflar veya belirteçler; bir fiilimsinin, fiilin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, yön, zaman, ölçü, nicelik, soru bakımından belirten, sınırlayan ve etkileyen kelimeler. Genellikle fiile yöneltilen neden, ne zaman, nereye, ne kadar ve nasıl sorularının cevaplarını oluştururlar. Aşağı, yukarı, nazikçe, çok, az, fevkalâde, en, ileri, geri, şimdi, geç gibi kelimeler cümle içerisinde zarf olarak kullanılabilirler. Zarf Çeşitleri Zaman zarfları Fiilde belirtilen eylem veya hareketin ne zaman yapıldığını bildiren kelimelere veya kelime gruplarına zaman zarfı denir. "Dün, bugün, yarın, akşam, kışın" gibi kelimeler, cümlede zaman zarfı görevinde kullanılabilirler. Fiile sorulan "Ne zaman?" sorusunun yanıtı zaman zarfıdır O, şimdi gelecek. Durum zarfları Fiillerin durumlarını anlatan; fiilde bildirilen hareketin nasıl yapıldığını anlatan kelimelere durum zarfı hemen bütün niteleme sıfatları zarf olarak da kullanılabileceğinden ötürü sayıları oldukça fazladır. "hızlı, tek tek, iyice, sora sora, geze geze, böyle, şöyle gibi." Durum zarflarının cümle içinde ayırt edilebilmesi için, cümle içindeki fiile nasıl sorusu sorulur, alınan cevap durum zarfıdır. Bir fiili, birden fazla durum zarfı niteleyebilir. Adam, koşa koşa yanımıza geldi. Miktar zarfları Fiilleri, sıfatları ve zarfları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır biraz,fazla, çok, daha, en, pek, az vb.... "Başarılı olmak için çok çalışmalıyım" "Sütten az içtim." Cümlede nicelik zarfını bulmak için sıfat veya zarfa "ne kadar" sorusu sorulur. Yer-yön zarfları Fiilleri, yer-yön bakımından belirtirler. İsmin hâl eklerini almazlar. Aşağı indim. "Aşağıya" olursa "aşağıya" zarf olmaz Biraz öte git. "öteye" olursa zarf olmaz İleri doğru koşmaya başladı. "ileriye" olursa zarf olmaz Soru zarfları Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar bulmak için sorulan soruların tamamını kapsar. "Şehrimizi nasıl buldunuz? "Yolculuk ne kadar sürüyor? "Niçin gökyüzü bu kadar mavi? "Sizin bahçeniz niye bu kadar geniş? "Neden senin ağzın bu kadar büyük? "Buraya nasıl geldin? "Elbiseyi nasıl buldun? Bazı önemli konular Daha önce belirtildiği üzere sıfatların çoğu zarf olarak da kullanılırlar. "Eve yeni geldim" cümlesinde yeni kelimesi fiilin gerçekleştiği zamanı belirtmektedir ve zarftır. "Yeni eve geldim" cümlesinde ise evin yeni olduğunu belirtir ve sıfattır. Zarflar genelde fiilden hemen önce kullanılırlar "Fasülyeler iyice büyüdü" örneğinde olduğu gibi. Zarfların özneden önce kullanılması "bazen" anlam düşüklüğüne veya devrik cümleye neden olabilir. "Çok kahvehaneye gitmeye başladın" yerine "kahvehaneye çok gitmeye başladın" demek daha uygundur. Son yıllarda en, çok, az gibi azlık-çokluk zarfları yerine felaket, acayip, korkunç, dehşet gibi kelimeler zarf olarak kullanılmaya başlanmıştır. "Genç kız korkunç güzel piyano çalıyordu" gibi bir cümle dilbilgisi kurallarına göre hatalıdır. korkunç yerine çok veya oldukça gibi çok daha uygun bir zarf kullanılabilir. Zamir veya adıl, isim olmadığı halde cümlede varlıkların adları yerine kullanılabilen ve adların yerine getirdiği tüm işlevleri yerine getirebilen isim soylu kelime. Ben, sen, o, biz, siz, onlar; kendim, kendin, kendi, kendimiz, kendiniz, kendileri; bu, şu, o; kim, ne; biri kelimeleri zamirlere örnek gösterilebilir. Anlamlarına ve görevlerine göre zamirler Şahıs kişi zamirleri Kişi adlarının yerine kullanılan ben, sen, o, biz, siz, onlar, bunlar gibi kişi adının yerine geçen sözcüklerdir "Bunu ancak ben yaparım." "Yarın onlara da uğrayacağız." Şahıs zamirlerinin belirtme sıfatlarından olan işaret sıfatları ile karıştırılmamaları gerekir. İşaret sıfatlarından sonra bir isim gelir ve sıfat tamlaması oluşturur. Şahıs zamirleri ise tek başına anlamlıdır. "O, bu işe ne diyecek dersin?" şahıs zamiri "O çocuk seni bu hale getirdi." "hangi çocuk" sorusuna yanıt niteliğinde olan "o" işaret sıfatıdır Dönüşlülük zamiri Cümledeki eylemin, özne tarafından bizzat yapıldığını bildiren, vurgulayan zamirdir. Dönüşlülük zamir kendi sözcüğü ve iyelik eki almış halleridir kendim, kendin, kendisi, kendimiz, kendiniz, kendileri. Dönüşlülük zamiri bazı kaynaklarda şahıs zamiri olarak geçer. Ödevlerini kendin yapmalısın. Kendi zamirinden sonra bir isim gelirse kelime grubu isim tamlamasına dönüşür ve kendi, "tamlayan" olur. Ankara'ya kendi arabamla gittim. İşaret zamirleri Varlıkların yerini gösteren zamirlerdir "bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, beriki, öteki, orası" vb. Yakındaki varlıklara işaret ederken bu ve bunlar; biraz uzaktaki varlıklara işaret ederken şu ve şunlar; en uzaktaki varlıklara işaret ederken o ve onlar kullanılır "Şunu deneyeyim, bu biraz küçük geldi." Buna, şuna, ona, öteki, beriki, böyle, şöyle, öyle kelimeleri de işaret zamiri olarak kullanılırlar "Şuna bak, kendini bir şey sanıyor!" "Gel de böylesi ile ortaklık kur..." "Öteki daha güzeldi, keşke onu alsaydık." O ve onlar insanlar için kullanıldığında "şahıs zamiri" olarak adlandırılırlar "Ahmet'i soruyorsan, o yarın burada olacak." şahıs zamiri "Onları en alt çekmeceye koy." işaret zamiri Bu, şu, bunlar, şunlar işaret zamirleri şahıslar için de kullanılabilirler. "Karşı takımı bunlarla mı yeneceğiz?" "Şu, daha uzun duruyor." İşaret zamirleri belirtili isim tamlamalarında tamlayan veya tamlanan olarak kullanılabilirler "Bunun sonucuna katlanacaksın." "bu" tamlayan "Öğrencinin böylesi insanı çileden çıkarır." "böylesi" tamlanan Soru zamirleri Cümlede adların yerine kullanılan soru sözcüklerine soru zamiri denir. Soru zamiri ile oluşturulmuş soru cümlelerinin cevabı yine bir isim veya zamirdir. "Nereye gidiyorsun?" Ankara'ya, okula, ona vs. "Dolaptaki tatlıyı kim bitirdi?" Nazan, teyzem vs. "Hangisini giyeceksin?" şunu, bunu, uzun kollu olanı vs. "Ödülü kime verdiler?" sana, Orhan Pamuk'a vs. Bazı soru zamirleri cümledeki eylemi etkilediklerinde "soru zarfı" olurlar "Ne aval aval bakıyorsun, yesene!" soru zarfı "Yarın ne giyeceksin?" soru zamiri Bazı soru zamirleri cümledeki isimleri nitelediklerinde veya belirttiklerinde "soru sıfatı" olurlar. "Hangi kalem seninki?" soru sıfatı "Hangisi senin?" soru zamiri Soru zamirleri bir belirtili isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan olarak kullanılabilirler "Bunların hangisi sana vurdu?" "bunlar" işaret zamiri ve tamlayan, "hangisi" soru zamiri ve tamlanandır "O çocuk babanın nesi oluyor?" tamlanan "Kimlerin kalbi daha sağlıklı, belli olacak." tamlayan Belgisiz zamirler Cümlede varlıkları isim, sayı, miktar ve ölçü yönünden belli belirsiz karşılayan zamirlere belgisiz zamir denir Hepsi, kimse, tümü, herkes, hepimiz, kimisi, kimileri, kimi, biri, birisi, birileri, birkaçı, bazısı, bazıları, çoğu, birçoğu, birçokları, başkası, birazı, fazlası, bir kısmı, şey vb gibi "Dünkü eğlenceye kimse gelmemiş." "Kimi rakı sever, kimi şarap." "Başkası görse, seni kesin rapor ederdi." "Bana aklı başında birisini gönder." Belgisiz zamirler bir isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan olarak kullanılabilirler "Herkesin iyiliği için böyle olması gerekiyor." tamlayan "Çocuklardan birkaçı firar etmiş." tamlanan Şahıs ve işaret zamirleri ikileme oluşturacak şekilde birlikte kullanılırlarsa, "belgisiz zamir" olurlar "Onun bunun lafıyla dolduruşa gelme." "Seni beni dinler mi o hınzır." "O bu ne derse desin, Rıza Bey bambaşkadır." "Şey" sözcüğü varlıkların adlarını veya diğer zamirleri belli belirsiz karşıladığından belgisiz zamirdir "Bugün pazardan şey aldım." İlgi zamiri İlgi zamiri eki -ki'dir. Senin çizimin benimkinden çok daha güzel oldu. benim çizimimden İlgi zamiri, bağlaç olan ki ile karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan ki ayrı yazılır ve kaldırıldığında cümlenin anlamı pek değişmez. İlgi zamiri kaldırıldığında ise cümle ya devrik hale gelir ya da apayrı ve kastedilmeyen bir anlam kazanır "Her gün gel ki bir şeyler öğrenesin." bağlaçtır "Ne ki bu?" bağlaçtır "Evimizinki akıyor." evimizin çatısı, suyu vs. -ki kaldırıldığında cümle anlamsız hale gelir. İlgi zamiri, isimden sıfat türeten -ki eki ile de karıştırılmamalıdır. Genellikle ilgi zamiri olan -ki'den önce -im, -in gibi aidiyet bildiren ekler gelir. Sıfat türeten -ki eki ise doğrudan bir isime eklenir, ve ilgi zamiridir, ikincisi ise sıfat türeten bir ektir "Yarınki yarışmaya katılıyor musun?" -ki isimden sıfat üretir "Yarınki çok zorlu olacak." yine "yarınki yarışma" kastedilmektedir ancak tamlanan kelime olan yarışmanın görevini -ki ilgi zamiri üstlenmiştir İyelik zamirleri İyelik zamirleri -im, -in, -i, -imiz, -iniz ve -leri'dir. Bu ekler Türkçedeki ses kurallarına göre ufak değişikliklere uğrayabilirler. Kitabını masanın üzerine koy. -ın Evinizi buradan görebiliyorum. -iniz İyelik zamirleri bazı kaynaklarda zamir olarak kabul edilmezler. Yapılarına göre zamirler Basit yalın zamirler Yapım eki almamış, kök durumunda olan zamirlerdir. Sadece çekim eki alabilirler ben, anne, bunda, bazıları, kim, onlardan, onudaonda,şunda, sana vb gibi. Bileşik zamirler İki sözcüğün birleşiminden veya bir arada kullanımından oluşmuş zamirlerdir birçoğu, birkaçı, hiçbiri vb. Öbekleşmiş zamirler Birden fazla ayrı kelimenin anlam ilişkisi oluşturacak şekilde öbekleşerek meydana getirdikleri zamirlerdir Öteki beriki, falan filân, şundan bundan, şu bu, her biri, herhangi biri, ne kadarı vb. Ek halindeki zamirler Ek halindeki zamirler sonuna geldikleri sözcükleri zamire dönüştürürler. Türkçede ek halindeki zamirler ilgi zamiri "-ki" ve iyelik zamirleridir. Edat Edat veya ilgeç, farklı tür ve görevdeki sözcükler ve kavramlar arasında anlam ilgisi kurmaya yarayan dil bilgisi öğesidir. Edatların tek başlarına anlamları yoktur; ancak diğer sözcüklerle birlikte, cümle içinde görev kazanırlar. Türkçede kullanılan başlıca edatlar gibi kadar sanki için ile -den dolayı -den ötürü -den beri -mek üzere -e karşın -e doğru -e değin denli -den öte -den sonra -den önce Başlıca edatlar ve kullanımları İle Ek biçiminde de yazılabilen bu edatla oluşturulan edat öbeklerinin başlıca kullanımları şunlardır İşin, eylemin, hangi araçla vasıtayla yapılacağını, yapıldığını bildirebilir. Örnek "İstanbul’a uçakla gideceğim." İşin, eylemin kimle yapıldığını, yapılacağını bildirebilir. Örnek "Bu oyuncağı küçük kardeşimle yaptım." İşin, eylemin nasıl yapıldığını, yapılacağını bildirerek durum zarfı olabilir. Örnek Çocuk, büyük bir sevinçle yanıma geldi. Durum Zarfı İşin, eylemin nedenini bildirerek edat tümleci olabilir. Örnek Arabanın devrilmesiyle yol trafiğe kapandı. Türk Dillerinde Edat kelimesi "artınçı" , Tuva Türkçesi "tatak", Çuvaş Türkçesi "şılav", Kazak Türkçesi. Bağlaç Bağlaçlar veya rabıt edatları, sözcükleri, sözcük gruplarını veya cümleleri biçim veya anlam yönüyle birbirine bağlayan edatlardır ve, veya, ile, ama, de da, ancak, belki, çünkü, eğer, hâlbuki, hiç değilse, ise, ki, lâkin, meğer, nasıl ki, öyle, öyle ki, sanki, şu var ki, tâ, üstelik, yahut, yalnız, yani, yoksa, zira gibi. İfadeleri, ilgi ve önem sırasına koyarak düzenlememize yardımcı olurlar. Bağlaçların kendi başlarına anlamları yoktur. Yer aldıkları cümlenin çeşitli bölümleri arasında anlam ve biçim bakımından bağlantı kurarlar. Cümlelerde sıralama bağlaçlar sayesinde yapılır. Cümleler arasında konu ve anlatım bütünlüğü sağlamak için kullanılırlar. Yapılarına göre bağlaçlar Yalın bağlaçlar Yalın bağlaçlar, herhangi bir ek almamış ya da bir sözcükle birleşmemiş basit sözcüklerdir. Kök halindeki ve, ama, ile, eğer, de, hem, yani gibi sözcükler bu tür bağlaçlardır. Türemiş bağlaçlar] Türemiş bağlaçlar, isim ya da fiil soylu sözcüklerden türetilmişlerdir üstelik, örneğin, kısacası, gerçekten, anlaşılan vb. gibi. Bileşik bağlaçlar Bileşik bağlaçlar öyleyse, yoksa, nitekim, sanki, oysa, kim bilir gibi sözcüklerdir ve bunlar iki ayrı sözcüğün birleşmesinden oluşur. Bileşik bağlaçları oluşturan sözcüklerin her zaman bağlaç türünden olmaları gerekmez. Örneğin kim bilir bağlacındaki "kim" zamir, "bilir" ise bir çekimli fiildir. Sanki bağlacı ise "san" san-mak fiil kökü ile "ki" bağlacının birleşmesinden oluşmuştur. Öbekleşmiş bağlaçlar Öbekleşmiş bağlaçlar ayrı ayrı sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla ortaya çıkar. Bazen ya da, hem de gibi iki bağlacın yan yana kullanılmasıyla da öbekleşmiş bağlaç oluşabilir. Bazen ki bağlacıyla birlikte bir bağlaç öbeği oluştuğu da olur; nerde kaldı ki, değil mi ki böyle oluşmuş bağlaçlardır. Başka bir deyişle, sözün kısası, bir bakıma gibi tamlamalar bağlaç işlevi de görürler. Gel gelelim, ne bileyim, zorla değil ya gibi bazı kısa cümleler de kalıplaşarak bağlaç niteliği kazanabilir. Öbekleşmiş bağlaçlardan yinelemeli bağlaçlar da çok yaygın olarak kullanılır. Bunlara ya ... ya ..., hem ... hem ..., ister ... ister ..., gerek ... gerekse ..., ne ... ne ..., ama ... ama ... gibi bağlaçlar örnek gösterilebilir. Örneğin "ister gel ister gelme", "ya bugün gel ya yarın", "ne sevdiğin belli ne sevmediğin". Ünlem Başlığın diğer anlamları için Ünlem anlam ayrımı sayfasına bakınız. Sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten, doğa seslerini yansıtan veya bir kimseyi çağırmak için kullanılan sözcüklere ünlem denir. Ünlemler tek başına kullanıldıklarında genelde bir anlam ifade etmezler. Türkçe'de Ünlem Olan Sözcükler Türkçe'de ünlem olan sözcükler temelde ikiye ayrılırlar Bir Kimseye Seslenmeye Yarayan Ünlemler Be,eee,ha,haydi,hı,hey,hişt gibi. Örnek Oradan çekilsene be!/Ha, evet, anladım!/Hişt, buraya bakar mısın? Sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten ünlemler A, aaa, aman, bravo, ay, ey, eyvah, hoppala, oh, oooh, of, üf gibi. ÖrnekAy, başım çok ağrıyor!/ Hoppala, bu da nereden çıktı!/Vah vah, evlerine hırsız girmiş. Dil Bilgisi Genel Tekrar ad, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç, fiil fiilimsi, cümle ögeleri, fiil çatısı, cümle türleri, ses bilgisi yazım kuralları, noktalama işaretlerianlatım bozuklukları, Türkçenin tarihi gelişimi, dil aileleri yapı biçimbilgisi

edat bağlaç zarf zamir sıfat